Sisa Toksik Berbahaya Pada Manusia dan Ekosistem

Tetapi, penghasilan sisa industri termasuk sisa toksik merupakan kesan sampingan yang tidak dapat dielakkan.
Dianggarkan lebih kurang 5,000 syarikat yang dikenal pasti mengeluarkan sisa toksik atau sisa berjadual yang memerlukan rawatan teliti sebelum dilupuskan di negara ini.

Secara purata industri berkenaan menghasilkan kira-kira 430,000 tan metrik sisa toksik setiap tahun sejak tahun 2001 di seluruh negara.

Sarawak pula mencatatkan antara 8,000 sehingga 14,000 tan dalam setahun. Namun, angka itu merupakan data rasmi yang bermakna bilangan yang melalui pengendalian pelupusan dan perawatannya berdasarkan prosidur yang telah ditetapkan oleh kerajaan.

Bagaimana pula dengan sisa toksik yang tidak dibuang atau dilupuskan dengan cara yang sepatutnya sama ada di tanah lapang, kawasan terpencil dan sungai yang berhampiran dengan kediaman manusia?

Di antara tahun 2001 sehingga 2005, sebanyak 97 kes pembuangan sisa toksik telah dikendalikan oleh JAS kerana adanya laporan yang dibuat oleh pelbagai pihak.

Antara penyebab yang dikatakan membawa kepada masalah itu ialah kos rawatan yang tinggi terpaksa ditanggung oleh pihak industri yang menghasilkan bahan tersebut.

Bagi pelupusan secara timbus, industri terpaksa memperuntukkan sekitar RM400 bagi satu tan manakala untuk sisa-sisa toksik yang berbahaya kosnya mencapai RM4,000 satu tan.

Sisa toksik yang tidak dikendalikan dengan cara yang sepatutnya itu telah menimbulkan pelbagai bahaya yang sukar diramal tahapnya kepada manusia dan ekosistem keseluruhannya.

Begitu juga dengan pelbagai jenis penyakit yang tidak pernah berlaku pada zaman nenek moyang kita suatu ketika dahulu.

Kewujudan pelbagai jenis penyakit akut atau kronik pada hari ini tidak dapat dinafikan daripada kesan agen-agen toksik yang terdapat di persekitaran kehidupan manusia.

Ia menjejaskan kesihatan kita sama ada melalui air yang diminum dan digunakan, udara yang dihirup dan bahan makanan yang dimakan setiap hari.

Ini bermakna ekosistem kita yang terdiri daripada tumbuh-tumbuhan, buah-buahan atau makanan seperti sayur-sayuran, ikan dan haiwan peliharaan yang terdedah pada bahan toksik akan turut memberi kesan memudaratkan kepada kesihatan manusia.

Kimia organik meruap seperti bahan pencuci, perekat, cat, cecair pencuci kering, pengawet kayu, pewangi, semburan rambut, kerosin, asap tembakau, pengecat kuku dan pelarut cat mengandungi bahan kimia seperti trikloroetilina, benzena, toluene, etil keton, alkohol, metakrilat, akrolein, polisiklik aromatik hidrokarbon (PAH) dan racun makhluk perosak boleh menyebabkan loya, muntah, pening, letih, keradangan pada mata, kulit, saluran pernafasan dan hidung tersumbat.

Bahan seperti formaldehid yang dibebaskan dari papan lapis, kayu gentian, perekat dan gam, bahan tekstil, asap tembakau, cat dan kosmetik pula menyebabkan tindakbalas alahan ke atas kulit, mata, paru-paru dan saluran pernafasan.

Plumbum yang biasa digunakan dalam industri cat, saluran paip, alat permainan, perabot, industri kimpalan, seramik, kaca dan bateri pula boleh menyebabkan kerosakan pada sistem saraf, buah pinggang, kesukaran belajar, memberi perhatian dan daya ingatan yang rendah. Pendedahan yang besar ke atas bahan itu menyebabkan sawan, tidak sedarkan diri dan kematian.

Bahan yang digunakan dalam pembuatan racun makhluk perosak seperti racun serangga, racun makhluk perosak, racun kulat dan racun lalang dalam aktiviti pertanian atau kegunaan rumah boleh menyebabkan simtom keracunan ditunjukkan dengan serta merta seperti sakit kepala, pening, otot memulas, lemah dan loya.

Di samping toksik kepada tumbuhan, bahan kimia organik meruap yang dihasilkan dari aktiviti pelupusan sampah, loji pembersihan air dan penghasilan minyak mentah dan gas asli pula menyebabkan penyakit berkaitan kanser kulit, katarak, lemah sistem badan melawan penyakit dan masalah pernafasan.

Umumnya, POPs bersifat separa meruap yang menyebabkannya mudah tersebar pada jarak jauh sehingga beribu kilometer dari puncanya sama ada melalui aliran udara dan air.

POPs juga mempunyai struktur kimia yang tidak mudah lupus dan ia sangat stabil serta mudah larut di dalam lemak dan berkumpul secara biologi di dalam tisu lemak haiwan, manusia dan organisma hidup sehingga mencecah 20 hingga 30 tahun.

Didapati paras POPs di dalam haiwan lebih tinggi daripada ikan dan diikuti fitoplankton dan sedimen.

Agensi perlindungan Alam Sekitar Amerika Syarikat (EPA) juga pernah melaporkan kira-kira 95 peratus POPs di dalam manusia adalah berpunca dari makanan yang dimakan.

Pada masa ini terdapat 12 bahan kimia yang diklasifikasi sebagai POPs, iaitu Aldrin, Klordan,Dieldrin, Endrin, Heptaklor, Mirek, Toxafen, DDT, poliklorinated dibenzo-p-dioksins (dioksin), poliklorinated dibenzofurans, Hexaklorobenzena dan PCB.

Hexaklorobenzena dan PCB merupakan bahan bahan kimia yang biasa dihasilkan oleh industri dan boleh juga terbentuk sebagai hasil sampingan pembakaran dari aktiviti yang tidak disengajakan.

Selain dari dioksin dan furans, PCBs dan heksaklorobenzena juga telah dikenal pasti sebagai hasil sampingan aktiviti pembakaran industri. Ia terhasil dari pembakaran klorin yang berasal dari polivinil klorida (PVC), pembungkus plastik, pelarut berklorin, kepingan cat dan racun makhluk perosak atau racun serangga.

Aktiviti peleburan logam, penapisan minyak, relau dan dandang boleh juga menyumbang kepada penghasilan POPs.

Bulletin Umum Pusat Racun Negara (Bilangan 48), Universiti Sains Malaysia menjelaskan bahawa secara amnya punca perlepasan utama POPs di Malaysia adalah dari hasil sampingan aktiviti-aktiviti yang tidak disengajakan dari pembakaran industri seperti insinerator bagi sisa perubatan, buangan Majlis Perbandaran dan sisa berbahaya, asap kenderaan, pembakaran arang batu dan kayu dan sebagainya.

Setiap POP’s mempunyai kesan jangka pendek dan panjang sama ada ke atas manusia mahupun ekosistemnya seperti berikut :