Muzium mempunyai kepentingan sosial yang cukup besar. Pertama sekali, mereka memainkan peranan budaya yang penting, kerana mereka menguruskan warisan budaya kita dan mempamerkannya kepada khalayak ramai.
Muzium memainkan peranan penting dalam penyebaran pengetahuan, pembelajaran dan pemahaman mengenai identiti budaya.
Majlis Muzium Antarabangsa (ICOM) mendefinisi muzium ini sebagai institusi tetap yang tidak menguntungkan dalam perkhidmatan masyarakat dan dibuka kepada orang ramai, yang memperoleh, memelihara, mengkaji, mempamerkan dan menyebarkan warisan nyata dan tidak dapat dilayari Manusia untuk tujuan belajar, pendidikan dan rekreasi. (2007).
Sekiranya kita mendefinisikan sebuah muzium hanya sebagai gabungan objek yang bermakna dan kisah-kisah di belakangnya, maka muzium sudah ada sejak zaman kuno.
Selama berabad-abad, koleksi berharga hanya dapat dicapai oleh sebilangan kecil golongan elit. Muzium pertama yang dibuka untuk umum didirikan pada abad ke-18. Muzium British di London, yang ditubuhkan pada tahun 1759, adalah muzium awam nasional pertama di dunia.
Peranan tradisional muzium adalah untuk mengumpulkan objek dan bahan yang penting daripada segi budaya, keagamaan dan sejarah, menyimpannya, menyelidikinya dan menyampaikannya kepada orang ramai untuk tujuan pendidikan dan juga pengetahuan am/santai.
Bagi kita di Sarawak, kewujudan Muzium Sarawak sejak 1891 merupakan suatu entiti yang amat penting dalam berperanan bukan sahaja sebagai tempat pengumpulan bahan bersejarah malah menjadi saksi dan perakam sejarah perkembangan Sarawak.
Muzium Sarawak ialah agensi di bawah Kementerian Pelancongan, Kesenian dan Kebudayaan Sarawak.
Muzium Sarawak telah ditubuhkan oleh Raja Kedua, Sir Charles Brooke pada tahun 1860 dengan menubuhkan sebuah muzium sementara di Jalan Gambier, Kuching pada 30 Oktober 1886. Kemudian muzium dibina di tapak sekarang dan dibuka kepada orang ramai pada 4 Ogos 1891. Penubuhan entiti ini menjadikan ia muzium yang pertama wujud di kepulauan Borneo.
Semasa era Charles Brooke, beliau sangat berminat dengan aktiviti eksplorasi budaya dan etnologi penduduk pribumi Sarawak. Oleh itu, fokus pengumpulan koleksi artifak Muzium Sarawak pada ketika itu adalah tertumpu kepada koleksi antropologi dan etnologi sahaja.
Menurut Cassandra Pybus (1996:12) mengatakan minat Charles Brooke dalam bidang penyelidikan adalah begitu tinggi sehingga beliau juga memberi galakan kepada para pegawainya agar menulis tentang etnografi dan cerita rakyat tempatan untuk diterbitkan dalam Sarawak Gazette.
Sejak penubuhannya, Muzium Sarawak telah melalui pelbagai perubahan dan penambahbaikan selari dengan perkembangan semasa.
Kerajaan Negeri memandang serius peranan muzium dalam membangunkan aspek budaya dan warisan.
Selain daripada Muzium Etnografi (muzium utama) yang dibina di Kuching, kerajaan turut membangunkan penubuhan muzium yang lebih spesifik seperti Muzium Warisan Islam, Muzium Sejarah Cina, Muzium Sejarah Semulajadi, Muzium Arkeologi Niah serta Muzium Petroleum.
Kerajaan juga turut membangunkan muzium di daerah seperti Muzium Daerah Limbang dan juga Muzium Daerah Baram.
Di samping itu, Muzium Sarawak telah menerima pengiktirafan antarabangsa bukan sahaja sebagai sebuah muzium yang hebat tetapi juga sebagai sebuah pusat penyelidikan di Borneo. Selain itu, penerbitan Jurnal Muzium Sarawak sejak tahun 1911 merupakan antara penerbitan tertua di rantau ini.
Muzium Sarawak ialah penjaga budaya yang kaya dengan sejarah Sarawak dan repositori kelas pertama budaya Borneo. Muzium Sarawak memiliki koleksi terbesar dunia flora dan fauna Borneo.
Kini Muzium Sarawak merupakan tarikan utama para pelancong yang melawat Sarawak.
Bidang permuziuman merangkumi pelbagai aspek yang saling berinteraksi dalam menggerakkan usaha pembangunan dan pembentukan pusat pengumpulan maklumat dan pendidikan berkenaan warisan negara. Oleh itu boleh disimpulkan muzium sebagai wadah yang menjadi penghubung ketamadunan warisan silam dengan masyarakat.
