Sejak wabak rabies pertama kali muncul di Sarawak pada tahun 2017, Sarawak telah giat mengambil langkah-langkah untuk memerangi penyakit itu.
Setakat ini, sebanyak 232,198 (sehingga 8 Mei tahun ini) vaksinasi anti-rabies telah diberikan, dengan lebih banyak program vaksinasi sedang dirancang sepanjang tahun 2023.
Bagaimanapun, menurut Menteri Industri Makanan, Komoditi dan Pembangunan Wilayah (YB Dato Sri Dr. Stephen Rundi anak Utom ketika menyampaikan ucapan dalam sesi penggulungan Dewan Undangan Negeri ke 19, 23 Mei 2023 berkata pihaknya masih terus menghadapi cabaran, kerana Jabatan Perkhidmatan Veterinar Sarawak (JPVS) menerima purata 250 pemberitahuan gigitan haiwan setiap bulan.
Bagi tahun 2023, beberapa lokasi telah dikenal pasti sebagai kawasan rabies menerusi 42 persampelan haiwan yang positif rabies daripada 181 sampel yang telah dikumpul. Lokasi tersebut masih dalam kawasan yang diisytiharkan sebelum ini dijangkiti rabies.
Sejak 2017, sebanyak 72 kawasan di Sarawak telah diisytiharkan sebagai kawasan jangkitan rabies dan sepanjang tempoh tersebut sejumlah 366 gigitan anjing gila direkodkan dengan 300 pesakit terselamat kerana rawatan awal. Malangnya 66 kes rabies manusia dengan 59 kematian akibat kelewatan atau tiada rawatan sejak wabak rabies telah diisytiharkan di Sarawak pada 1 Julai 2017.
Pada tahun 2023 keadaan mula kembali membimbangkan dengan bilangan kes melibat rabies manusia telah meningkat, 11 kes dilaporkan, dengan sembilan (9) kematian secara keseluruhan.
Beliau merayu semua masyarakat bekerjasama dengan pihak berkuasa tempatan, Pada masa yang sama adalah penting untuk sentiasa meningkatkan kesedaran tentang pencegahan rabies, vaksinasi, dan langkah kawalan, serta mencari strategi dan penyelesaian yang berkesan untuk membasmi rabies di Sarawak.
Paling penting, kepada pencinta haiwan, pencinta anjing untuk bersikap rasional, dalam pendekatan ke arah ini dan memerlukan kerjasama penuh.
Kerajaan Sarawak amat komited dengan matlamat ini, dengan menyediakan peruntukan dana untuk tenaga kerja, logistik dan sumber dalam memerangi penyakit ini.
Sebahagian daripada tindakan juga disasarkan ke arah mengekalkan kerjasama dan komunikasi dengan sempadan negeri jiran di Sabah dan negara Brunei dan Indonesia, untuk memantau kawalan sempadan dan penghijrahan haiwan.
Malah Immune Belt Enforcement Team (IBET) di bawah Unit Keselamatan Negeri telah membuat memberikan vaksin kepada lebih daripada 17,000 ekor anjing meliputi 378 kampung yang terdiri daripada 32 pasukan sejak penubuhannya pada 26hb September tahun 2022.
Sebenarnya, Sarawak bukan bersendirian dalam perkara ini (memerangi rabies) kerana penyakit yang boleh dicegah dengan vaksin ini sebenarnya berlaku di separuh daripada wilayah dunia – lebih daripada 150 negara dan wilayah.
Sebagai penyakit zoonosis, ia memerlukan penyelarasan rentas sektor yang rapat, di peringkat nasional, serantau dan global. Malah Sarawak mengambil langkah ke hadapan dengan menganjur Persidangan Rabies in Borneo (RIB) untuk mencari penyelesaian terkini, bagaimana dan apa yang sepatutnya dilakukan seterusnya.
Dalam perkara berkaitan, menurut Timbalan Premier merangkap Menteri Kesihatan Awam, Perumahan dan Kerajaan Tempatan, YB Dato Sri Prof. Dr. Sim Kui Hian, berdasarkan maklumat terkini mengenai situasi rabies di Sarawak. Sejak 1 Julai 2017 sehingga 13 Mei 2023, Jabatan Kesihatan Negeri Sarawak telah menerima jumlah yang mengejut daripada 79,452 laporan gigitan haiwan.
Daripada kes ini, 30,110 diklasifikasikan sebagai berisiko tinggi dan telah diberi vaksin dengan sewajarnya.
Tahun ini sahaja, sebanyak 4,807 gigitan haiwan dilaporkan dengan purata 253 kes seminggu sebanyak 36 kes sehari. Jumlah kes rabies manusia adalah membimbangkan.
Terdapat 66 kes rabies manusia, dengan 11 kes dilaporkan pada 2023 sehingga 13 Mei sahaja, berbanding 14 kes pada 2022 dan 10 kes pada keseluruhan 2021.
Terdapat hanya tujuh (7) orang yang terselamat, termasuk dua (2) dalam 2023 daripada rabies manusia. Kerajaan Sarawak menyedari keadaan ini dan sedang melakukan yang terbaik dalam membendung penularan penyakit maut ini.
Pada masa ini, terdapat 31 klinik pasca gigitan dengan vaksin anti-rabies ditubuhkan untuk menangani situasi ini.
Menurut beliau, Jabatan Kesihatan Sarawak juga telah mengadakan ceramah kesedaran berterusan dan mengedarkan brosur kepada masyarakat untuk memperkasakan mereka dengan pengetahuan pencegahan dan mengawal penularan rabies.
Jelas beliau, Sarawak boleh diisytiharkan bebas rabies jika Sarawak boleh kekal bebas rabies haiwan dan manusia untuk tempoh sekurang-kurangnya dua (2) tahun berturut-turut.
Pada peringkat global pula, menurut beliau Pertubuhan Kesihatan Sedunia (WHO) telah menetapkan sasaran untuk menghapuskan rabies secara global menjelang tahun 2030 dan di Sarawak juga turut komited untuk mencapai matlamat ini dan akan meneruskan usaha membasmi rabies di Sarawak.
Apa itu Penyakit Rabies (atau dikenali sebagai Anjing Gila)
- Menurut Kementerian Kesihatan Malaysia (KKM), Penyakit rabies adalah sejenis penyakit sistem saraf oleh jangkitan virus.
- Rabies berjangkit melalui luka gigitan, luka terbuka pada kulit dari air liur, cairan atau tisu tubuh dari haiwan tersebut kepada manusia.
- Masa inkubasi rabies adalah 3 minggu hingga 2 bulan dari gigitan haiwan hingga timbul gejala.
- Individu yang dijangkiti rabies akan mengalami tanda klinikal seperti demam, sakit badan dan kepala, hidrofobia, lumpuh dan koma.
- Rabies adalah satu penyakit yang menyebabkan kematian 100% jika tanda-tanda penyakit telah timbul.
Statistik Rabies di Sarawak
- Muncul di Sarawak pada tahun 2017
- Sejak 2017, sebanyak 72 kawasan di Sarawak telah diisytiharkan sebagai kawasan jangkitan rabies: Kuching (7), Samarahan (4), Serian (22), Sri Aman (6), Betong (3), Sarikei (5), Sibu (3), Kapit (1), Mukah (6), Bintulu (5), Miri (8) dan Limbang (2)
- Bagi tahun ini, beberapa lokasi telah dikenal pasti sebagai kawasan rabies menerusi 42 persampelan haiwan yang positif rabies pada tahun ini termasuk di Kuching, Lundu dan Padawan.
- Keadaan kembali membimbangkan apabila beberapa lokasi dikenal pasti sebagai rabies menerusi 42 persampelan haiwan yang diperolehi pada tahun ini (2023).
- JPVS, terima purata 250 pemberitahuan gigitan haiwan setiap bulan.
- Sejumlah 232,198 vaksinasi anti-rabies telah diberikan (dalam tempoh 2017 hingga 8 Mei 2023)
- Kerajaan akan meningkatkan kesedaran tentang pencegahan, vaksinasi dan langkah-langkah kawalan Rabies, serta mencari strategi dan penyelesaian yang berkesan untuk membasmi Rabies di Sarawak
