Jabatan Tanah dan Survei Sarawak (JTS) terus menekankan inisiatif kualiti dan inovasi dalam usaha mentransformasi sistem penyampaian perkhidmatan yang lebih cekap dan cemerlang.
Menurut Pengarah JTS, Encik Awang Zamhari bin Awang Mahmood, pelaksanaan inisiatif kualiti dan inovasi jabatan dipertanggungjawab kepada Unit Pembangunan Sumber Manusia JTS.
Secara dasarnya, unit berkenaan turut berperanan penting dalam inisiatif transformasi ke arah penambahbaikan sistem penyampaian perkhidmatan JTS.
Beliau yang ditemu bual oleh RAKAN Sarawak menjelaskan, walaupun tiada unit khas diwujudkan untuk menyelaras pelaksanaan agenda transformasi, Unit Pembangunan Sumber Manusia JTS memainkan peranan penting menggerakkan transformasi jabatan melalui pembudayaan kualiti dan inovasi.
JTS menetapkan bahawa objektif pembudayaan kualiti dan inovasi adalah untuk menambah baik dan meningkatkan sistem penyampaian perkhidmatan JTS secara keseluruhan.
Beliau menjelaskan dengan lebih lanjut, kesemua penganjuran program berasaskan kualiti dan inovasi seperti konvensyen Kumpulan Inovatif dan Kreatif (KIK) di peringkat jabatan dan sebagainya menjurus ke arah usaha transformasi penyampaian perkhidmatan JTS.
Usaha tersebut seiring dengan usaha mewujudkan ekosistem kualiti dan inovasi yang ditekankan oleh Perkhidmatan Awam Negeri Sarawak melalui sebuah unit yang berperanan dalam agenda transformasi dan inovasi perkhidmatan awam di negeri ini, iaitu Unit Transformasi dan Inovasi Sarawak (STIU), Jabatan Premier Sarawak.
JTS sentiasa memberi sokongan dengan mengadakan program-program berkaitan kualiti dan inovasi hingga dapat mewujudkan ekosistem di mana JTS sentiasa membudayakan inovasi.
Dalam hal ini, Unit Pembangunan Sumber Manusia JTS juga berperanan memastikan supaya semua program inisiatif kualiti dan inovasi dimasukkan ke dalam kalendar aktiviti kualiti jabatan.
Menyemarak Semangat Berinovasi
Penganjuran Hari Inovasi dan Integriti Jabatan Tanah dan Survei Sarawak atau singkatannya HIITS merupakan program utama JTS yang dijadikan sebagai platform bagi menyemarakkan semangat berinovasi dan penekanan nilai-nilai integriti dalam kalangan warga jabatan di semua pejabat bahagian.
Jelas Encik Awang Zamhari, program HIITS ialah program tahunan yang direka khas bagi memberi ruang dan peluang kepada kumpulan-kumpulan KIK JTS berkongsi idea-idea kreatif melalui pembentangan projek KIK.
Menurut beliau, program HIITS yang tidak pernah gagal dianjurkan JTS sejak 2008 telah menjadi penyemarak semangat berinovasi dalam kalangan warga kerja jabatan.
Oleh sebab itulah penglibatan aktif JTS dalam inisiatif kualiti, khususnya dalam konvensyen KIK dapat dilihat sama ada di peringkat jabatan, kementerian mahupun di peringkat negeri.
Lebih daripada itu, JTS juga terlibat aktif dalam konvensyen KIK di peringkat kebangsaan dan antarabangsa.
Anugerah terkini di peringkat antarabangsa yang dimenangi oleh JTS ialah Anugerah Emas Konvensyen Kawalan Kualiti Antarabangsa (ICQCC) Ke-49 yang telah berlangsung di Colombo, Sri Lanka pada November 2024.
Anugerah tersebut dimenangi oleh KIK Lands Tahai Q dari JTS Bahagian Limbang bersama-sama dengan tiga (3) lagi kumpulan KIK dari agensi kerajaan negeri yang lain.
Beliau menambah, untuk menjadikan budaya kualiti dan inovasi sebagai agenda berterusan, JTS mempunyai input program khususnya yang tersendiri bagi memastikan pembudayaan kualiti dan inovasi sentiasa bersemarak dalam kalangan warga kerja jabatan.
Pada masa ini, JTS komited dan terus fokus untuk melaksanakan program-program berbentuk inovasi bagi memastikan bahawa budaya berinovasi akan terus dapat meningkatkan dan mentransformasi penyampaian perkhidmatan, terutamanya bagi perkhidmatan-perkhidmatan teras JTS.
Mengimbas situasi ketika pandemik COVID-19, beliau berkongsi bahawa konvensyen KIK peringkat jabatan dijalankan secara dalam talian mengikut kesesuaian pada ketika itu.
Inisiatif tesebut menunjukkan bahawa JTS mampu menyesuaikan diri dengan cabaran yang dihadapi dan pada masa yang sama berinovasi bagi memastikan program yang telah dirancang berjaya dilaksanakan.
Mengekalkan Momentum Pembudayaan Kualiti dan Inovasi
JTS komited meneruskan pembudayaan kualiti dan inovasi dalam usaha meningkatkan penyampaian perkhidmatan.
Encik Awang Zamhari mengakui bahawa mengekalkan momentum budaya kualiti dan inovasi adalah satu cabaran.
Beliau menerangkan, bagi memastikan kesinambungan kualiti dan inovasi, JTS mengambil pendekatan mudah tetapi menampakkan kesan dengan terus menjadikan program seperti HIITS sebagai platform untuk KIK jabatan mengetengahkan idea-idea inovatif.
Oleh itu, program HIITS mesti diadakan setiap tahun, tambah beliau. Pendekatan lain yang diambil adalah melalui pelantikan pegawai-pegawai yang berpengalaman luas dalam KIK sebagai panel penilai dan pembimbing kumpulan-kumpulan KIK JTS.
Panel-panel yang dilantik akan menilai sesuatu projek KIK yang diketengahkan dengan melihat pada permasalahan dan kepentingan isu yang hendak diselesaikan.
Bagi menilai impak projek, uji cuba akan dijalankan. Proses penilaian projek KIK perlu mengikut garis panduan yang telah ditetapkan.
Encik Awang Zamhari menegaskan, projek yang dihasilkan bukanlah semata-mata untuk mendapat anugerah dan pengiktirafan.
Beliau berpendapat, anugerah yang dimenangi ialah satu bentuk bonus yang mengiktiraf keseriusan JTS dalam membudayakan inovasi.
Sebaliknya, yang paling penting ialah bagaimana idea-idea inovatif dapat memantapkan penyampaian perkhidmatan JTS khususnya dan perkhidmatan awam secara amnya.
Menerapkan Penggunaan Kecerdasan Buatan (AI)
Satu lagi program utama JTS yang diadakan setiap tahun sejak 2019 ialah program LANDAS (Land and Survey Sarawak) Summit.
Program berkenaan diadakan bertujuan untuk menilai pencapaian JTS pada tahun sebelumnya dan memberi ruang kepada usaha penambahbaikan menerusi fokus dan strategi yang akan memperkasa penyampaian perkhidmatan jabatan.
Melihat hala tuju bagi tahun 2025 dan tahun-tahun berikutnya, program LANDAS Summit 2025 menurut Encik Awang Zamhari akan memberi fokus kepada bagaimana kecerdasan buatan (AI) dapat digarap dengan sebaik mungkin dalam usaha JTS meningkatkan penyampaian perkhidmatannya.
Dari sudut pentadbiran dan pengurusan tanah yang menyimpan jumlah data yang banyak melalui sistem sedia ada akan dipertingkat dengan penggunaan AI.
Pada penganjuran LANDAS Summit 2025, beliau memaklumkan bahawa pakar-pakar dari institusi pengajian tinggi awam (IPTA), iaitu Universiti Malaysia Sarawak (UNIMAS) dan Universiti Teknologi Malaysia (UTM) akan berkongsi idea dan pengalaman dalam penggunaan aplikasi ataupun kapasiti AI masing-masing.
Selain itu, JTS juga akan berkolaborasi dengan Agensi Angkasa Malaysia (MYSA) dalam menilai keperluan dan kebolehan AI bagi memperkasa sistem pentadbiran dan pengurusan tanah dari segi survei, pemetaan, pengimejan satelit termasuklah teknologi-teknologi baharu yang boleh digunakan oleh JTS untuk terus menambah baik perkhidmatan.
Pada masa yang sama, ketua-ketua seksyen yang mengendalikan urusan pentadbiran tanah, penilaian harta dan perancangan JTS akan berkongsi perspektif mereka bagaimana kapasiti AI boleh diterjemahkan ke dalam konteks pemerkasaan penyampaian perkhidmatan.
Jelas Encik Awang Zamhari, pegawai-pegawai yang terlibat telah pun menjalankan kajian penggunaan AI mengikut kesesuaian bidang masing-masing sebelum ini yang akan dibentang dan dibincangkan dengan lebih lanjut bersama dengan pakar-pakar dari UNIMAS, UTM dan MYSA pada LANDAS Summit 2025.
Berdasarkan perkembangan teknologi terkini yang mana AI digunakan secara meluas dalam pelbagai aspek kehidupan termasuklah pentadbiran kerajaan, beliau memaklumkan bahawa teknologi berkenaan perlu diterapkan dalam urusan pentadbiran JTS.
Sebagai permulaan, JTS telah menggarap aplikasi AI ke dalam sistem pengurusan maklumat jabatan, iaitu LASIS (Land and Survey Information System).
LASIS yang telah dibangunkan hampir 30 tahun kini dalam fasa pembangunan generasi seterusnya yang bakal dinamakan LASIS Next Generation. Ini bermakna, AI akan diadaptasi menjadi komponen penting dalam pembangunan LASIS Next Generation.
Dari segi struktur pentadbiran, JTS merangkumi empat (4) cawangan utama, iaitu cawangan Pentadbiran Tanah, Survei, Perancangan dan Penilaian yang diletakkan di bawah satu bumbung berbanding dengan struktur pengurusan tanah di negeri-negeri lain di Malaysia.
Hal tersebut memberi cabaran besar kepada JTS dalam aspek pengurusan tanah di Sarawak. Sebagai langkah inovatif, keempat-empat komponen pentadbiran berkenaan akan dibangunkan untuk diintegrasikan di dalam sistem LASIS Next Generation.
Objektifnya ialah bagi memastikan setiap komponen pentadbiran dapat berintegrasi atau berkomunikasi di antara satu sama lain.
Sehubungan dengan itu, program LANDAS Summit 2025 akan dijadikan platform untuk JTS melihat kapasiti AI dalam konteks yang lebih besar untuk diintegrasikan dengan pelbagai disiplin yang ada dalam JTS, tambah beliau.
Meneruskan Transformasi Penyampaian Perkhidmatan Awam
Transformasi penyampaian perkhidmatan kerajaan adalah agenda utama dalam Perkhidmatan Awam Negeri Sarawak.
Encik Awang Zamhari menegaskan, untuk mentransformasi penyampaian perkhidmatan, JTS perlu melaksanakan penambahbaikan terhadap perkhidmatan sedia ada dari pelbagai perspektif.
Beliau beranggapan bahawa, sesuatu perkhidmatan yang dinilai baik dan cemerlang pada hari ini mungkin tidak lagi dinilai baik pada masa akan datang.
Hal tersebut demikian memandangkan ekspektasi rakyat semakin meningkat saban hari yang seiring dengan keperluan umum, peredaran masa, perubahan pantas dalam teknologi, gaya hidup masyarakat dan ekonomi global.
Beliau memberikan contoh, jika urusan pendaftaran pindah milik tanah sekitar berpuluh tahun dahulu mengambil tempoh selama sebulan untuk diselesaikan, hal tersebut masih boleh diterima umum.
Tetapi oleh kerana perkembangan semasa, permintaan tinggi dan ekspektasi yang tidak putus-putus daripada rakyat, agensi kerajaan perlu meneruskan usaha meningkatkan penyampaian perkhidmatan awam.
Projek-projek KIK yang dihasilkan turut berperanan penting dalam menggerakkan transformasi. Melalui projek KIK jugalah JTS dapat menyelesaikan urusan pendaftaran tanah hanya dalam masa sehari di bawah inisiatif ‘Same Day Registration Approved.’
Beliau menambah, teknologi maklumat dan komunikasi (ICT) tidak boleh diketepikan pada masa ini dan sangat diperlukan dalam setiap aspek kehidupan termasuklah dalam urusan pentadbiran kerajaan.
Peranan dan kapasiti ICT harus diberi perhatian serius dalam mentransformasi penyampaian perkhidmatan kerajaan yang lebih berkesan.
Atas faktor itulah kebanyakan projek KIK JTS mengadaptasi ICT dan teknologi digital yang telah terbukti dapat meningkatkan sistem penyampaian perkhidmatan kerajaan dan memudahkan urusan harian.
Jelas beliau, penekanan terhadap penggunaan ICT dalam Perkhidmatan Awam Negeri Sarawak dalam usaha mewujudkan Kerajaan Digital adalah satu hala tuju yang betul yang harus disambut baik.
Oleh hal yang demikian, beliau menekankan supaya agensi kerajaan negeri bergerak seiring ke arah hala tuju tersebut dengan memanfaatkan kapasiti ICT sepenuhnya dalam semua urusan pentadbiran dan penyampaian perkhidmatan kepada rakyat.
